کار در فرهنگنامه نوعی پژوهش در منابع است و آموزش در فرهنگنامه امری مداوم. همۀ همکاران با پرسشها، پژوهشها، بحثها و مشاورههای مداوم، خود را دانشجوی تماموقت میدانند. جلسات آموزشی مانند هماندیشیها، کارگاههای مرجعشناسی، آموزش کامپیوتر، کارگاه نقشه و تصویر و جلسات آموزش ویراستاری، همگی در جهت آموزش همکاران فرهنگنامه تنظيم شدهاند. در فرهنگنامه علاوه بر خودآموزی، آموزش نفربه نفر، آموزش در گروههای تخصصی به کمک هماهنگکنندۀ گروه و مطالعۀ برنامهریزیشده جریان دارد و اطلاعات عمومی و مهارتهای همکاران را افزایش میدهد.
هماندیشی
جلسات هماندیشی برای تبادل نظر همکاران فرهنگنامه، طرح مشکلات و یافتن راهکارهایی برای آن، تشکیل میشود. علاوه برآن با دعوت از استادان رشتههای گوناگون و نمایش فیلمهای مستند این جلسات به جلسات آموزش جمعی برای همکاران فرهنگنامه تبدیل شده است.
آموزش داوطلبان جدید
داوطلبان همكاری پس از شرکت در جلسات توجيهی و حضور در گروه تخصصی، با تأييد هماهنگكنندۀ گروه تخصصی، برای آموزش نگارش مقالۀ نخست، به کارگاه نويسندگی و سپس به کارگاه مرجعشناسی معرفی میشوند و پس از گذراندن كارگاهها و نگارش مقالۀ تعیینشده، کار نویسندگی مقالههای فرهنگنامه را آغاز میکنند.
روشهای آموزش داوطلبان جدید بنابر ضرورتها، نیازها و امکانات در طول سالها تغییر کرده است. اکنون مسیر آموزش برای فرهنگنامه به این ترتیب است که داوطلبان در جلسات توجیهی شرکت میکنند. در گذشته، در اولین جلسه، دبیر اجرایی فرهنگنامه، خانم توران میرهادی و در حال حاضر، مدیر تألیف یا اعضای شورای مدیریت دربارۀ شکلگیری شورای کتاب کودک و آغاز تألیف فرهنگنامه و مسئولیتهای کار داوطلبانه صحبت میکنند. در دومین جلسه، داوطلبان دربارۀ ساختار مقالههای فرهنگنامه اطلاعاتی پیدا میکنند و آن را با مدخلی مشخص در چند دائرة المعارف عمومی ویژۀ نوجوانان و بزرگسالان بررسی و مقایسه میکنند. داوطلبان پس از گذراندن این دو جلسۀ توجیهی براساس رشتۀ تحصیلی و مطالعۀ خود به گروه های تخصصی معرفی میشوند. پس از چند ماه حضور در جلسات گروههای مربوطه از سوی هماهنگکنندۀ گروه به کارگاه مرجعشناسی که از سوی فرهنگنامه برنامهریزی شده است معرفی میشوند.
در کارگاه مرجعشناسی، در جلسۀ نخست، همکاران جدید توسط مدرس کارگاه با کتابهای مرجع عمومی و تخصصی و منابع مختلف آشنا میشوند و در دومین جلسه، دستیابی به اطلاعات از کتابهای مرجع را تمرین می کنند. شرکت در کارگاه مرجعشناسی بهصورت رایگان انجام می شود. مدرسان این کارگاه، متخصصان باتجربۀ این رشته هستند.
در کارگاه نویسندگی افراد شرکت کننده براساس رشتۀ تحصیلی خود به چند گروه تقسیم میشوند تا کار نگارش مدخل تعیینشده را تمرین کنند. استفاده از این کارگاه رایگان است. مدرسین کارگاه تجربههای خود را دراختیار همکاران جدید میگذارند و با استفاده از راهنماهای آموزشی فرهنگنامه، مانند راهنمای نگارش فرهنگنامۀ کودکان و نوجوانان، اصول نوشتن برای فرهنگنامه را مرور میکنند. در این کارگاهها، معمولاً مدخلی برای تمرین انتخاب میشود. در کارگاه، داوطلبان با هدایت مسئولان کارگاه و دستیاران آنها که معمولاً هماهنگکنندههای گروههای تخصصی هستند، مقالههای مشابه مدخل تعیینشده را میخوانند و ساختار مقالهها را استخراج میکنند و با بحث دربارۀ پرسشهای احتمالی مخاطب و اولویتبندی سؤالها به طرح مشترکی میرسند که مدخل تعیینشده باید براساس آن نوشته شود. در همین جلسه منابع مورد نیاز، در کتابخانۀ فرهنگنامه مشخص شده، برگهنویسی علمی و گزینش اطلاعات از منابع آموزش داده و تمرین میشود. افراد شرکتکننده در چنین کارگاهی با توجه به آنچه آموختهاند بند اول مقاله را مینویسند و در فاصلۀ دو جلسه کارگاه، با مراجعه به کتابخانههای خارج از فرهنگنامه مقالۀ خود را کامل میکنند. در دومین جلسه مقالهها خوانده و بررسی میشود، در جلسۀ سوم، براساس یکی از مقالههای نگاشته شده، کار ویرایش تمرین میشود. سپس زمانی برای نگارش و تحویل مقالۀ پایه تعیین میشود. با تحویل و پذیرش مقالۀ پایه، کار نویسندگی مقاله برای همکار جدید آغاز میشود ضمن اینکه آموزش همواره ادامه دارد.