فُتُوَّت (جوانمردی) آیینی کهن در ایران و بیشتر سرزمینهای اسلامی بوده است که پیروان خود را به تزکیۀ نفس (زدودن آلودگیهای اعتقادی و رفتاری) برای دست‌یابی به فضیلتهایی مانند آزادگی، بخشندگی، راستگویی، بردباری، دلاوری و فروتنی می‌خوانده است. پیروان این آیین و صاحبان این فضیلتها را جوانمردان (فتیان) می‌نامیدند. در زبان عربی فَتٰی به‌معنی جوان و جوانمرد است. برخی شباهتهای این آیین با تَصَوُّف و گرایشهای جوانمردان و صوفیان به یکدیگر چنان بود که جوانمردی را شاخه یا گرایشی از تصوف خوانده‌اند. چنانکه چندتن از صوفیان بزرگ در شمار جوانمردان هم جای دارند. از دیدگاهی دیگر فتوت را وجه عامیانۀ تصوف خوانده‌اند که غالباً صاحبان حرفه‌ها و پیشه‌ها به آن می‌پیوستند.
