قَلعه (دِژ) بنایی مستحکم و استوار است که بیشتر برای مقاصد نظامی، چه دفاع از شهرها و سرزمینها و چه هجوم و کشورگشایی، ساخته می‌شد. قلعه‌ها شکلها و مساحتهای گوناگون داشتند. بقایای بیش از پنج‌هزار قلعه در دشتها، کویرها و کوهستانهای ایران به‌جا مانده است. واژۀ قلعه شکل عربی‌شدۀ کَلا در فارسی میانه است. این واژۀ فارسی به‌صورت کَلات و کَلاک نیز به کار می‌رفت. کلمه‌های دژ و ارگ نیز با اندک تفاوتهایی، معادل قلعه یا کلا در متون فارسی به‌کار رفته است.
