فِراکتال (بَرخال) ساختاری هندسی است که از تکرار بی‌پایان یک الگو پدید می‌آید. نتیجۀ حاصل از هر بار تکرار این الگو به‌عنوان ورودی در دور بعدی نیز تکرار می‌شود. شکلهای فراکتالی بدین‌ترتیب، الگوهای مشابه خود را در مقیاسهای کوچک و کوچک‌تری باز تولید می‌کنند، یعنی در هر فراکتال می‌توان جزئی را پیدا کرد که شبیه به کل فراکتال است. این ویژگی را خودمتشابهی می‌گویند. شاخه‌ای از هندسه که به بررسی و مطالعۀ فراکتالها می‌پردازد هندسۀ فراکتالی نامیده می‌شود. فراکتالها در علوم و هنر کاربردهای فراوان دارند.

فُرات یکی از دو رود بزرگ جنوب غربی آسیاست که از پیوستن دو رود قره‌سو و مرادسو، که از کوههای شمال شرقی ترکیه سرچشمه می‌گیرند، پدید می‌آید. فرات آنگاه به‌سمت جنوب جاری می‌شود. پس از خروج از ترکیه، در نزدیکی شهر جرابلُس وارد سوریه می‌شود و به‌سمت شرق جریان می‌یابد. از شهرهای رَقّه و دیرالزور می‌گذرد، سپس رود خابور به آن می‌پیوندد و در ادامه از جنوب شرقی سوریه وارد عراق می‌شود. در عراق به‌موازات دجله از شمال غربی به جنوب شرقی جریان می‌یابد، از نزدیکی شهرهای کربلا و نجف می‌گذرد و در حوالی شهر قُرنه به دجله می‌پیوندد. سپس به‌سمت ایران جاری می‌شود، به کارون می‌پیوندد و به‌نام اروندرود بخشی از مرز ایران و عراق را تشکیل می‌دهد و سرانجام به خلیج فارس می‌ریزد.

فُتوسَنتِز فرایندی است که در جریان آن گیاهان سبز با استفاده از آب، که ریشۀ گیاه از زمین می‌گیرد، و کربن‌ دی‌اکسید (گاز کربنیک) هوا به‌کمک انرژی تابشی (مثلاً نور خورشید) غذا می‌سازند و مازاد آن را به‌صورت انرژی ذخیره می‌کنند. فتوسنتز در برگها و به‌ندرت در ساقه انجام می‌شود و در جریان آن در نتیجۀ یک سری واکنشهای شیمیایی قند و دیگر ترکیبات آلی مانند چربیها و پروتئینها ساخته و اکسیژن آزاد و وارد جَوّ می‌شود. بدین‌ترتیب گیاهان سبز انرژی لازم را برای فعالیتهای زیستی سایر جانداران ازجمله انسان تأمین می‌کنند. برخی از تک‌سلولیها مانند بعضی از باکتریها نیز فتوسنتز می‌کنند. گیاهانی که کلروفیل (سبزینه) ندارند، مانند گل جالیز، فتوسنتز نمی‌کنند.

فئودالیسم نظامی اجتماعی با کارکردهای سیاسی و اقتصادی است که در اروپای قرون وسطیٰ به‌وجود آمد و تا حدود قرن هجدهم میلادی ادامه یافت. در این نظام، فئودالها یا اربابان دارای زمینهای وسیع بودند و کشاورزان وابسته به زمین یا رعیتها روی زمینها کار می‌کردند. در نگاهی عمومی، فئودالیسم را می‌توان نظام ارباب و رعیتی نامید.

فانوس دریایی ساختمانی بلند به‌شکل برج است برای راهنمایی دریانوردان به‌کمک ارسال نور و امواج رادیویی. دریانوردان به‌کمک فانوس دریایی از موقعیت خود روی دریا مطلع می‌شوند، مسیر دست‌یابی به ساحل را می‌شناسند و از خطر برخورد با صخره‌ها و تپه‌های دریایی اطلاع می‌یابند.

فانوس چراغی دستی و قابل حمل است که ساخت و استفاده از آن سابقه‌ای دیرین دارد. چون روشنایی فانوسها حاصل از سوختن روغن و نفت بود، برای جلوگیری از خاموش شدن آن براثر باد و باران، پوششی شفاف روی آن می‌گذاشتند. معمولاً فانوس را در جایی بلند نصب می‌کردند تا مسافت زیادی را روشن ‌کند یا از مسافتی دور دیده شود. فانوس را، از قدیم تاکنون، از موادی مانند شیشه، کاغذ و پارچه، و بدنه و پایۀ آن را از چوب یا فلز می‌سازند و در آن چراغ یا شمع می‌گذارند. امروزه برای روشن کردن فانوس از گاز، باتری و برق استفاده می‌شود. فانوس را به ‌شکلهای گوناگون می‌سازند که هریک کاربردی خاص دارد، مانند فانوس دریایی و فانوس راه‌‌آهن که برای علامت دادن و راهنمایی قطار و کشتی به‌کار می‌رود.