صَفاریان (393-247 ﻫ ق) نخستین سلسلۀ ایرانی پس از اسلام است که مستقل از حکومت عباسی به‌دست یعقوب ‌لیث در منطقۀ تاریخی سیستان تأسیس شد. قلمرو آنها در دورۀ یعقوب لیث و برادرش عمرو لیث از شرق تا رود سند، از شمال شرقی تا رود جیحون، از جنوب تا کرمان و فارس و از غرب به مرز ری و اصفهان می‌رسید. در دورۀ جانشینان یعقوب و عمرو، قلمرو آنان کوچک‌تر شد. با شکست محمدبن علی، پنجمین امیر صفاری، از احمد سامانی در سال 298 ﻫ ق، دورۀ اول حکومت صفاریان پایان یافت. در دورۀ دوم، قلمرو حکومت صفاریان به سیستان محدود شد و سرانجام در سال 393 ﻫ ق به‌دست محمود غزنوی برافتاد. می‌توان گفت با صفاریان حیات سیاسی و ادبی فرهنگ و زبان فارسی آغاز شد.

صفویان (1148-907 ﻫ ق) سلسله‌ای از پادشاهان ایرانی است که بنیان‌گذار آن اسماعیل اول صفوی با رسمی‌ کردن مذهب‌ تشیع، دولتی متحد و متمرکز در مقابل همسایگان خود که مذهب تسنن داشتند ایجاد کرد.

صفی‌الدین اردبیلی (735-650 ﻫ‌ ق) عارف و صوفی ایرانی و نیای پادشاهان سلسلۀ صفویان است. او در زمان ایلخانان مغول می‌زیست. صفی‌الدین اردبیلی از بزرگان طریقت تصوف بود که گذشته از ایران در آسیای صغیر نیز نفوذ داشت. نام سلسلۀ صفویان از او گرفته شده است.

صَفى‌الدين اُرموى (693-613 ﻫ ق) موسيقيدان و خوشنويس ايرانى و از چهره‌های درخشان موسیقی نظری است.

صَلیب علامت و نمادی است کهن به‌شکل دو یا چند خط متقاطع و معمولاً عمود بر هم که انسان از هزاران سال پیش به‌کار ‌‌می‌برده است. شکلهای گوناگون صلیب به‌عنوان نماد دینی، صلح و دوستی، برکت، خوشبختی، باروری و طلسم در آثار معماری و هنری بیشتر تمدنها به چشم می‌خورد. صلیب واژه‌ای عربی است برگرفته از واژه‌ای آرامی که فارسی آن چلیپاست.

صَمغ شیرابه‌ای چسبناک است که از پوست تنۀ برخی از درختان یا درختچه‌ها ترشح می‌شود یا با شکاف دادن پوست تنۀ آنها به‌دست می‌آید. این شیرابه‌ها در مجاورت هوا خشک و سخت می‌شوند.