اِسپِرِس گیاهی است گل‌دار، عَلَفی و پایا (چندساله) که بعضی از گیاه‌شناسان آن را بومی ایران، قَفقاز و ترکیۀ آسیایی می‌دانند. امروزه اسپرس را در بسیاری از کشورهای جهان به‌عنوان عُلوفه می‌کارند. این گیاه در ایران، بیشتر در نزدیکیهای کرج، قم، اراک، دامغان و سمنان می‌روید.

نگاه کنید به اسفرزه

اِسپِرانتو از زبانهایی است که با این هدف اختراع شده‌اند که زبان مردم سراسر جهان باشند. هیچ‌یک از زبانهای دیگری که با این هدف اختراع شده است به اندازۀ اسپرانتو در میان مردم جهان رواج نیافته است. در نزدیک به نود کشور جهان، در حدود هشت میلیون نفر، گذشته از زبان خود، به این زبان گفتگو می‌کنند. در سراسر جهان، بیش از صدها مجله، روزنامه و صفحۀ اینترنتی به زبان اسپرانتو انتشار می‌یابد و 22 برنامۀ رادیویی به این زبان پخش می‌شود. هزاران کتاب در زمینه‌های ادبی، علمی و دینی به زبان اسپرانتو ترجمه یا نوشته شده و انتشار یافته است. قرآن مجید و نَهجُ‌البَلاغه نیز از کتابهایی است که به این زبان ترجمه شده است. یونسکو (سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد) از همۀ کشورهای عضو خود خواسته است تا زبان اسپرانتو را در میان مردم رواج دهند. زبان اسپرانتو دارای دفتری جهانی در بندر روتِردام، در کشور هلند، است. این دفتر بیش از 500 3 شعبه در 110 کشور جهان دارد.

اسپانیا کشوری است در جنوب غربی اروپا که بخشی بزرگ از شبه‌جزیرۀ ایبری را فرا گرفته است. مساحت این کشور 370 505 کیلومترمربع و پایتخت آن شهر مادرید است. از شمال به فرانسه و خلیج بیسکِی، از شرق و جنوب به دریای مدیترانه، از جنوب غربی به خلیج کادیز و از غرب به پرتغال و اقیانوس اطلس محدود است. جزایر بالئار در دریای مدیترانه و جزایر قناری در اقیانوس اطلس شمالی بخشی از خاک اسپانیاست.

اِسپارتاکوس معروف‌ترین گلادیاتور و رهبر سومین و بزرگ‌ترین شورش بَردگان در روم بود که در قرن اول پیش از میلاد می‌زیست. گلادیاتور واژه‌ای است لاتینی و در رومِ باستان به کسی گفته می‌شد که به فرمان حاکمان برای سرگرمی مردم با گلادیاتورهای دیگر یا جانوران وحشی آن قدر می‌جنگید تا پیروز یا کشته شود.

اسپارت یکی از قدرتمندترین دولت‌شهرهای یونان در قرنهای ششم و پنجم پیش از میلاد بود و در روزگار باستان در تاریخ یونان و کشورهای همسایه اهمیت بسیار داشت.