فانوس چراغی دستی و قابل حمل است که ساخت و استفاده از آن سابقه‌ای دیرین دارد. چون روشنایی فانوسها حاصل از سوختن روغن و نفت بود، برای جلوگیری از خاموش شدن آن براثر باد و باران، پوششی شفاف روی آن می‌گذاشتند. معمولاً فانوس را در جایی بلند نصب می‌کردند تا مسافت زیادی را روشن کند یا از مسافتی دور دیده شود. فانوس را، از قدیم تاکنون، از موادی مانند شیشه، کاغذ و پارچه، و بدنه و پایۀ آن را از چوب یا فلز می‌سازند و در آن چراغ یا شمع می‌گذارند. امروزه برای روشن کردن فانوس از گاز، باتری و برق استفاده می‌شود. فانوس را به شکلهای گوناگون می‌سازند که هریک کاربردی خاص دارد، مانند فانوس دریایی و فانوس راه‌‌آهن که برای علامت دادن و راهنمایی قطار و کشتی به‌کار می‌رود.
