کاروان (قافله) گروهی مسافرند که با هم برای رسیدن به مقصدی معین سفر می‌کنند. در گذشته، مسافران برای عبور از سرزمینهای ناامن با شتر، اسب، خر و قاطر سفر می‌کردند. معمولاً این افراد به سفر زیارتی و تجارتی می‌رفتند. به‌جز زائران و بازرگانان، پیشه‌ورانی که در جست‌وجوی کار به سرزمینهای دیگر می‌رفتند و نیز سفرنامه‌نویسان و جغرافیدانها با کاروان سفر می‌کردند. دلیل سفر با کاروان امنیت بود، زیرا حکومت نمی‌توانست در مقابل راهزنان از آنها محافظت کند و بازرگانان معمولاً جواهر، ادویه، عطریات، مواد رنگی، فلزات، چوبهای کمیاب، عاج، مواد روغنی و انواع پارچه‌های گرانبها همراه داشتند که باید محافظت می‌شد.
