گُنبد

گُنبد نوعی پوشش سقف و معمولاً قوسی‌شکل است و حداقل روی چهار دیوار یا ستون ساخته می‌شود. از دوران کهن جنس مصالح آن بیشتر آجر، خشت و سنگ بوده و در طول زمان تغییراتی کرده است. گنبدها را بیشتر بر بام معابد، مساجد و آرامگاهها می‌سازند.

گُلستان، کاخ

گُلستان، کاخ مجموعه‌ای از بناهای باقی‌مانده از ارگ تاریخی تهران است که به کاخ‌موزه تبدیل شده است. ارگ تاریخی در حدود 000 50 مترمربع وسعت داشت که کاخ‌موزۀ‌ گلستان اکنون در یک دهم وسعت آن در شمال بازار بزرگ تهران قرار دارد. ارگ تهران نخست در دورۀ عباس اول صفوی (988 ﻫ ق) ساخته شد. در زمان کریم‌خان زند (1163-1193 ﻫ ق) بناهایی بر آن افزوده شد. این ارگ در دورۀ قاجاریان (1344-1210 ﻫ ق)، محل سکونت شاهان و دارالحکومه و در دورۀ پهلوی (1357-1304 ﻫ ش)، دربار رسمی کشور بود.

گَچبری

گَچبُری یکی از هنرهای وابسته به معماری است و هنرمندان گچبر برای ایجاد طرحهای متنوع هندسی، نقش اشیا و جانداران، نقش گل و گیاه، و خطوط زیبا بر سقف، ستون، دیوار، محراب، مناره و کتیبه‌ها از گچ استفاده می‌کنند. گچ سنگ معدنی سفید رنگی است که مقاومت، شکل‌پذیری آسان و چسبندگی دارد.

کوه خواجه

کوه ‌‌خواجه محوطۀ باستانی است در میان دریاچۀ هامون در 30 کیلومتری جنوب غربی زابل در استان سیستان و بلوچستان. در این محوطه، آثاری از دورۀ پارینه‌سنگی و آثاری از دوره‌های اشکانیان (226م-250 ق‌م)، ساسانیان (226-652 م) و اسلامی به‌جامانده است. کوه خواجه از گذشته‌های دور نزد مردم مقدس بوده است. به‌همین‌دلیل از سنگهای این کوه در ساخت ‌و ساز استفاده نشده و همۀ بناهای این محوطه از خشت ساخته شده است.