اِستراتوسفِر

اِستراتوسفِر از لایه‌های جَوِّ زمین است که میان تروپوسفِر، نزدیک‌ترین لایۀ جوّ به زمین، و مِزوسفِر قرار دارد. ارتفاع پایین‌ترین قسمت لایۀ استراتوسفر از سطح زمین 10 تا 13 کیلومتر و ارتفاع بالاترین قسمت این لایه از سطح زمین در حدود 50 کیلومتر است. کلمۀ استراتوسفر از دو واژۀ لاتینی اِستراتوس، به‌معنی گسترده شدن به‌صورت یک لایه، و اِسفِر، به‌معنی کُره، تشکیل شده است.

اِستِپ

اِستِپ دشتی است پهناور، هموار و بی‌درخت که از علفهای کوتاه پوشیده شده است. اِستِپ واژه‌ای است روسی به‌معنی سرزمین هموار. استپها در سرزمینهای خشک که تابستانهای گرم و زمستانهای سرد دارند یافت می‌شوند. میزان بارندگی سالانۀ این‌گونه سرزمینها از 25 تا 50 سانتی‌متر است. این مقدار بارندگی بیشتر از بارانی است که در بیابان می‌بارد و کمتر از آن است که علفزارها و چراگاهها به آن نیاز دارند. علفهای استپها بیش از 30 سانتی‌متر رشد نمی‌کنند و انبوه و متراکم نیستند.

اَثَرِ کوریولیس

اَثَرِ کوریولیس انحراف ظاهری مسیر هر جسم متحرک در سطح زمین و به‌ویژه در جَوّ آن است. در واقع، جسم متحرک از مسیر خود منحرف نمی‌شود، اما به‌سبب چرخش زمین به نظر می‌رسد که منحرف شده است. این انحراف در نیم‌کرۀ شمالی به‌طرف راست و در نیم‌کرۀ جنوبی به‌طرف چپِ مسیر حرکت اولیۀ جسم است. اثر کوریولیس چنان است که گویی کرۀ زمین ساکن است و بر اجسامی که روی آن در حال حرکت هستند نیرویی اثر می‌گذارد که سبب انحراف مسیر آنها می‌شود. این نیروی موهوم را نیروی کوریولیس می‌نامند. برای آنکه علت این انحراف مسیر روشن شود فرض می‌کنیم که از شمال زمین موشکی در امتداد نصف‌النهاری معین به‌طرف استوا شلیک شود. اگر زمین حرکت وضعی نمی‌داشت، یعنی به دور خود از غرب به شرق نمی‌چرخید، موشک مسیری را در فضا می‌پیمود و سرانجام در نقطه‌ای روی آن نصف‌النهار فرود می‌آمد. اما در طول مدتی که موشک در بالای سطح زمین در حال حرکت بوده، زمین اندکی از غرب به شرق چرخیده است. در نتیجه موشک، که حرکت آن به چرخش زمین بستگی ندارد، به‌جای آنکه در نقطه‌ای روی نصف‌النهار فرود آید، در نقطه‌ای دیگر، در غرب آن نصف‌النهار، یعنی در طرف راست مسیر واقعی فرود خواهد آمد. ناظری که روی زمین ایستاده با زمین در حال چرخش است و حرکت زمین را احساس نمی‌کند، اما به نظرش می‌آید که موشک پس از شلیک هر لحظه بیشتر و بیشتر به‌سمت راست منحرف می‌شود. ناظری که در نقطه‌ای ثابت در خارج از زمین قرار گرفته باشد مسیر حرکت این جسم را مستقیم و زمین را در زیر آن در حال چرخش می‌بیند. می‌توان نشان داد که در نیم‌کرۀ شمالی اگر موشک از جنوب به شمال و به‌طورکلی در هر جهت و از هر عرض جغرافیایی شلیک شود، انحراف مسیر آن به‌طرف راست است. در نیم‌کرۀ جنوبی این انحراف همواره به‌طرف چپ است.

ابر

اَبر توده‌ای از ذره‌های ریز، بسیار سبک و نزدیک به‌هم آب و یخِ معلق در هواست. ابر هنگامی تشکیل می‌شود که هوای سیر (اِشباع) شده از بخارِ آب ناگهان سرد شود. ابرها به شکلهای گوناگون در آسمان دیده می‌شوند و نقشی مهم در چگونگی آب و هوا دارند. زندگی همۀ گیاهان و جانوران وابسته به آبی است که به‌صورت برف و باران از ابرها می‌بارد. گاهی بارانهای سیل‌آسا، تگرگ، برف بسیار سنگین و توفان‌هایی که از ابرها پدید می‌آیند خرابیهای فراوان به بار می‌آورند و حتی سبب مرگ انسانها و جانوران می‌شوند.