کُنوانسیون حقوق کودک

کُنوانسیون حقوق کودک پیمان‌نامه‌ای جهانی است برای حمایت از حقوق مدنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کودکان که در سال ۱۹۸۹ م، در مجمع عمومی سازمان ملل متحد به تصویب رسیده است. در سپتامبر 1990 م، پس از پیوستن بیست کشور به این کنوانسیون، اجرای مفاد آن برای کشورهای عضو الزامی شده است. اکنون ۱۹۳ کشور، ازجمله ایران، عضو کنوانسیون هستند.

کودتا

کودِتا اقدامی ناگهانی و خشونت‌آمیز برای به‌دست گرفتن قدرت سیاسی یا تغییر دولت است که معمولاً به‌دست گروهی کوچک از نظامیانِ داخل کشور صورت می‌گیرد. گاهی نیز کودتا برای دستیابی به آرمان و هدف سیاسی یک حزب یا گروه به یاری دولتی بیگانه انجام می‌شود. کودتا واژه‌ای است فرانسوی به معنای ضربه زدن به دولت یا حکومت و در اصطلاح رایج، دست یافتن به قدرت سیاسی از راه اقداماتی بیرون از مقررات کشور.

اِسکاپ

اِسکاپ (ESCAP) از کُمیسیونهای وابسته به شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد است. نام کامل این کمیسیون به انگلیسی Economic and Social Commission for Asia and the Pacific، یعنی کمیسیون اقتصادی و اجتماعی برای آسیا و اقیانوس آرام، است. اسکاپ نامی است اختصاری که از به‌هم پیوستن حرفهای اول بعضی از واژه‌های نام انگلیسی این کمیسیون پدید آمده است. در این کمیسیون 53 کشور از قارۀ آسیا و منطقۀ اقیانوس آرام عضویت دارند. ایران نیز از اعضای این کمیسیون است.

استقلال

اِستِقلال آزادی عمل یک کشور است در ادارۀ کارهای خود و داشتن رابطه با کشورهای دیگر جهان. آزادی عمل کشور در ادارۀ کارهای داخلی را استقلال داخلی و آزادی عمل یک کشور در چگونگی رابطه با کشورهای دیگر را استقلال خارجی می‌نامند. کشوری که دارای این آزادیها نباشد مستقل نیست.

اِستِعمار

اِستِعمار تسلط سیاسی، نظامی، اقتصادی و فرهنگی کشوری قدرتمند است بر کشور یا سرزمینی دیگر برای بهره‌برداری از منابع طبیعی و اقتصادی و گاه استفاده از امکانات نظامی آن کشور یا سرزمین. چنین کشور قدرتمندی را استعمارگر، دست‌اندازی آن را به سرزمین دیگر سیاست استعماری و کشور استعمارشده را مُستَعمَره می‌نامند. استعمار بیشتر از راههای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی صورت می‌گیرد. در نتیجه، استقلال و آزادی کشور و سرزمین مستعمره از میان می‌رود، از رشد و پیشرفت اقتصادی آن جلوگیری می‌شود و به فرهنگ و تمدن سنتی و بومی مردم آن آسیب می‌رسد. اگرچه امروزه بیشتر کشورها و سرزمینهای مستعمره استقلال یافته‌اند، اما شیوه‌های دیگری جانشین استعمار کهن شده است که آنها را استعمار نو می‌نامند.

اِستراتژی

اِستراتِژی (راهبرد) دانش و فَنِّ برنامه‌ریزی و به‌کاربردن تواناییهای سیاسی، اقتصادی، روانی و نظامی یک ملت است در دورۀ صلح یا جنگ، تا بهترین شرایط برای رسیدن به هدفهای کلی و بلندمدت فراهم شود. این اصطلاح را در گذشته بیشتر در عملیات نظامی به‌کار می‌بردند و گفته‌ می‌شد که استراتژی، دانش و فنِّ به‌کار بردن نیروهای نظامی برای رسیدن به هدفهای کلی جنگ است.