گالیله ای، گالیلئو

گالیله‌ای، گالیلئو (گالیله) (Galileo Galilei، 1564-1642 م) اخترشناس، فیزیکدان و ریاضیدان ایتالیایی است. او سهمی‌ مهم در پیدایش دانشهای جدید ازجمله علم حرکت (مکانیک) و اخترشناسی داشت. رصدهای گالیله با تلسکوپ از مهم‌ترین دستاوردهای او در اخترشناسی است.

کیهان‌شناسی

کیهان شناسی در فیزیک و اخترشناسی، علم مطالعهٔ منشأ عالَم و تحول و ساختار آن است. کیهان‌شناسان براساس اطلاعات به‌دست آمده از رصد اجزای گوناگون عالم، نظریه‌هایی ساخته‌اند و بر مبنای آن گذشته، حال و آیندهٔ عالم و آنچه را در‌ آن وجود دارد، توصیف می‌کنند. انسان از هزاران سال پیش به شناخت عالم علاقه‌مند بوده است. اخترشناسان از دو هزار سال پیش نظریه‌ها و مدلهای گوناگون برای شناخت عالم ساخته‌اند. در میان نظریه‌های موجود برای شناخت عالم، امروزه نظریهٔ مِهبانگ بیشترین تطابق را با اطلاعات به‌دست آمده از رصدهای عالم دارد.

کهکشان

کَهکِشان مجموعه‌ای از میلیونها یا میلیاردها ستاره همراه با گاز و غبار است که نیروی جاذبه یا گرانش آنها را در کنار هم نگه‌ داشته است. کهکشانها از نظر شکل، اندازه، تعداد ستاره‌ها، و داشتن مادۀ میان‌ستاره‌ای با هم تفاوت دارند و میزان عملکرد آنها گوناگون است. قطر کوچک‌ترین کهکشانها حدود ده هزار سال نوری و بزرگ‌ترین کهکشانها چند صد هزار سال نوری است. تعداد ستاره‌ها در کهکشانهای کوچک به حدود صد میلیون و در کهکشانهای بسیار بزرگ به هزاران میلیارد می‌رسد. خورشید و منظومۀ شمسی جزئی از کهکشانی است که راه شیری یا راه کاهکشان نامیده می‌شود. کهکشانها عناصر تشکیل‌دهندۀ عالم‌اند.

کُسوف

کُسوف (خورشیدگرفتگی) قرار گرفتن ماه میان زمین و خورشید است که سبب می‌شود سایۀ ماه بر زمین بیفتد و نور خورشید به ناحیه‌ای از زمین نرسد. کسوف شرایطی مناسب برای مطالعۀ بخشهایی از خورشید مانند تاج آن فراهم می‌کند که مطالعۀ این بخش در شرایط عادی امکان‌پذیر نیست. از دوران باستان تاریک شدن و خورشیدگرفتگی مورد توجه مردم بوده است و اخترشناسان این پدیده را ثبت و پیش‌بینی می‌کرده‌اند.