اِستِر وَ مُردِخای، مَقبَره

اِستِر وَ مُردِخای، مَقبَره بنایی کوچک است در شهر همدان، که از زیارتگاههای مهم یَهودیان است. این بنا که در قرن هفتم هجری قمری ساخته شده است، ساختمانی است ساده با درِ سنگی کوتاه به ارتفاع نزدیک به یک متر. بر دیوارها نوشته‌هایی به زبان عِبری گَچ‌بُری شده است. زیر گنبد کوچک آجری این زیارتگاه دو صندوق چوبی مُنَبَت‌کاری‌شده، به نشانۀ دو قبر، دیده می‌شود. یهودیان اعتقاد دارند در یکی از دو قبر این زیارتگاه زنی به‌نام اِستِر، و در دیگری عموی او، به‌نام مُردِخای، به خاک سپرده شده‌اند.

اَرگ

اَرگ مکان استقرار بناهای حکومتی است که در مرکز شهرهای قدیم یا درون قلعه‌های بزرگ قرار داشت و کاخ پادشاه یا حکمران، سازمانهای دولتی، خزانه و زندان شهر را دربرمی‌گرفت. شهرهای قدیم ایران معمولاً از سه بخش اصلی تشکیل می‌شدند: حومه، شهرستان و ارگ. حومه یا رَبَض، بخش بیرونی شهر را تشکیل می‌داد که بازارها و کاروانسراهای شهر در آن قرار داشتند. شهرستان یا شارِستان بخش میانی شهر بود که خانه‌های مردم شهر را دربرمی‌گرفت. ارگ یا اَرک، که کُهندِژ یا قُهَندِز نیز نامیده می‌شد، در مرکز شهر جای داشت و بخش اداری و انتظامی شهر را در خود جای می‌داد.

اَبوالهُول

اَبوالهُول در افسانه‌های مصر باستان موجودی خیالی بوده است که آن را نشانۀ رَع، خدای خورشید، و نشانۀ نیرو و بزرگی فرعون، پادشاه مصر، می‌دانستند. در افسانه‌های باستانیِ مردم بعضی از کشورهای خاورمیانه و یونان نیز این موجود خیالی به صورتهای دیگر آمده است. مجسمه‌هایی که از این موجود خیالی می‌ساختند تنۀ شیر و سر انسان، قوچ یا شاهین داشته است. در افسانه‌های یونان باستان آن را اِسفینکس می‌نامیدند که هیولایی بالدار با تنۀ شیر و سر و سینۀ زن بوده است. در این افسانه‌ها آمده است که بزرگ‌ترین اسفینکس یونان نزدیک دروازۀ تِب (شهری در شمال آتِن) زندگی می‌کرد و از رهگذران این معما را می‌پرسید: «آن چیست که صبح بر چهارپا، ظهر بر دوپا و عصر بر سه پا راه می‌رود؟» چون رهگذران به این معما (که به سه مرحلۀ نوزادی، جوانی و پیری آدمی اشاره دارد) پاسخ درست نمی‌دادند، آنها را می‌دَرید. بعضی از پژوهشگران عقیده دارند که اسفینکس یونانی همان اَبوالهُول مصری است، با این تفاوت که ابوالهول مصری پشتیبان نیکان و دشمن ستمکاران است و اسفینکس یونانی ستمکار و شَریر.

آسمان‌خراش

آسمان‌خَراش بَنایی است بسیار بلند که بیش از بیست طبقه داشته باشد. از این بناها، هم برای جای زندگی مردم و هم برای کارهای اداری و مانند آن استفاده می‌کنند. ساختمان این‌گونه بناها از حدود صد سال پیش در بعضی از شهرهای بزرگ و بسیار پرجمعیت جهان، که با کمبود زمین روبه‌رو هستند، آغاز شد. گذشته از اینها، توجه به صرفه‌جویی در هزینه‌های گوناگون ساختمانی و سود فراوانی که از سرمایه‌گذاری در این راه به دست می‌آید، در افزایش آسمان‌خراشها در جهان مؤثر بوده است.