فُتوسَنتِز

فُتوسَنتِز فرایندی است که در جریان آن گیاهان سبز با استفاده از آب، که ریشۀ گیاه از زمین می‌گیرد، و کربن‌ دی‌اکسید (گاز کربنیک) هوا به‌کمک انرژی تابشی (مثلاً نور خورشید) غذا می‌سازند و مازاد آن را به‌صورت انرژی ذخیره می‌کنند. فتوسنتز در برگها و به‌ندرت در ساقه انجام می‌شود و در جریان آن در نتیجۀ یک سری واکنشهای شیمیایی قند و دیگر ترکیبات آلی مانند چربیها و پروتئینها ساخته و اکسیژن آزاد و وارد جَوّ می‌شود. بدین‌ترتیب گیاهان سبز انرژی لازم را برای فعالیتهای زیستی سایر جانداران ازجمله انسان تأمین می‌کنند. برخی از تک‌سلولیها مانند بعضی از باکتریها نیز فتوسنتز می‌کنند. گیاهانی که کلروفیل (سبزینه) ندارند، مانند گل جالیز، فتوسنتز نمی‌کنند.

صمغ

صَمغ شیرابه‌ای چسبناک است که از پوست تنۀ برخی از درختان یا درختچه‌ها ترشح می‌شود یا با شکاف دادن پوست تنۀ آنها به‌دست می‌آید. این شیرابه‌ها در مجاورت هوا خشک و سخت می‌شوند.

صنوبر

صِنوبر نام درختانی است زینتی، خزان‌برگ و بومی نیم‌کرۀ شمالی. تاکنون در جهان، حدود 40 تا 50 گونه از این درخت شناسایی شده است که در سراسر مناطق معتدل نیم‌کرۀ شمالی پراکنده‌اند. صنوبر در ایران حدود 5 گونه و شمار زیادی رقم دارد که مهم‌ترین رقمهای آن سپیدار (صنوبر نقره‌ای)، پَدِه، شالَک و تبریزی هستند. چوب این درختان ارزش اقتصادی بسیار دارد.

غاز

غاز پرنده‌ای است مهاجر و آبزی از راستۀ غازسانان و خانوادۀ مرغابی. غازها در نیم‌کرۀ شمالی در تالابها، باتلاقها، چمن‌زارها و زمینهای زراعی نزدیک آب زندگی می‌کنند و حدود 20 گونه‌اند. در ایران 5 گونه غاز مهاجر با نامهای غاز پیشانی سفید، غاز پیشانی سفید کوچک، غاز خاکستری، غاز پازرد و عروس غاز دیده می‌شوند. غازها می‌توانند روی آب بمانند و از ماهیها تغذیه کنند.

غلات

غَلات دانه‌های خوراکی گیاهانی از تیرۀ گندمیان‌اند که تقریباً در همۀ مناطق جهان کاشته می‌شوند. گندم، برنج و ذرت به‌ترتیب پرمصرف‌ترین غلات‌اند و 75 درصد تولید غلات جهان را تشکیل می‌دهند. غلات در تغذیۀ انسان نقشی مهم دارد، برخی از آنها مانند جو، چاودار، سورگوم (ذرت خوشه‌ای)، ارزن و یولاف بیشتر در تغذیۀ دام و طیور و نیز در صنعت کاربرد دارند. غلات واژۀ عربی و جمع غلّه است.