اِسپِرِس گیاهی است گلدار، عَلَفی و پایا (چندساله) که بعضی از گیاهشناسان آن را بومی ایران، قَفقاز و ترکیۀ آسیایی میدانند. امروزه اسپرس را در بسیاری از کشورهای جهان بهعنوان عُلوفه میکارند. این گیاه در ایران، بیشتر در نزدیکیهای کرج، قم، اراک، دامغان و سمنان میروید.
اَزگیل از درختان میوه است که بومیِ جنوب شرقی اروپا و غرب آسیاست. نوع وحشی آن درختچهای است که در جنگلها بهفراوانی میروید. در ایران درخت ازگیل، بیشتر بهطور وحشی (خودرو) در سراسر جنگلهای شمال ایران در دامنههای البرز، از گیلان تا گرگان و بُجنورد و همچنین در جنگلهای اَرَسباران میروید. رقمهای گوناگون ازگیل در اروپا و امریکا کاشته میشود.
اَزگیلِ ژاپُنی از درختان میوه و همیشهسبز است که بومی آسیای شرقی، بهویژه چین و ژاپن، است. ازگیل ژاپنی در سرزمینهای معتدل و نیمهگرمسیری، مانند کرانههای دریای مدیترانه و دریای خزر در شمال ایران و بیشتر از همه در ژاپن، چین و شمال هند کاشته میشود.
اَزمَلَک گیاهی است پایا (چندساله)، خاردار و پیچنده که به دور تنۀ درختهای جنگلی میپیچد و از آنها بالا میرود. ازملک بومی قفقاز و جنگلهای شمال ایران است. ازملک ساقهای محکم و بدون پُرز با خارهای تیز دارد که بلندی آن به 15 تا 20 متر میرسد. برگهای آن نوکدار، بهشکل قلب و بهدرازای 10 سانتیمتر است. دُمبَرگها کوتاهاند و در جایی که به ساقه میپیوندند دو پیچک دراز و نازک میروید. گلهای آن، که بهرنگ سبز روشن هستند، در کنار برگها پدیدار میشوند و در اواسط بهار میشِکُفند.
اُرکیده گیاهی است پایا (چند ساله)، گلدار و زینتی که تاکنون بیش از 000 25 گونه از آن در سراسر جهان شناخته شده است. گونههای ارکیده تقریباً در همۀ سرزمینها میرویند، بهطوریکه در هر کشور و سرزمینی گونههایی از این گیاه بهصورت خودرو وجود دارند. از دامنۀ کوههای اسکاندیناوی در نزدیکی شمالگان تا زلندنو و جنوب امریکای جنوبی در نزدیکی جنوبگان و از ساحل جزیرههای جنوب اقیانوس آرام تا شیبهای سنگی کوههای هیمالایا گونههای مختلف ارکیده دیده میشوند.
اُرمَک درختچهای است که در سرزمینهای خشک و کویری سراسر جهان، بیشتر در آسیا و امریکا، میروید. تاکنون 65 گونه از این گیاه در جهان شناخته شده است که 10 گونۀ آن در دامنۀ کوهستانهای خشک و کویرهای مرکزی ایران یافت میشود. این گیاه را در ایران ریشبُز هم مینامند.