کُوالِفسکس، سونیا

کُوالِفْسکی، سونیا (سوفیا واسیلیونا کوالفسکایا Sofya Vasilievna Kovalevskaya، 1891 -1850م) ریاضیدان روسی و از پیشگامان زنان ریاضیدان در اروپاست. او در پیشبرد آنالیز ریاضی، معادلات دیفرانسیل جزئی و مکانیک نظری سهمی بسزا دارد. سونیا نخستین زنی است که دکترایِ ریاضیات دریافت کرد.

اُستُوانه

اُستُوانه حجمی است که از دَوَران یک مربع یا مستطیل به دور یکی از ضلعهای آن به‌وجود می‌آید. دو دایره‌ای که در دو طرف این حجم هندسی به‌وجود می‌آید قاعده‌های استوانه نامیده می‌شود. ضلعی را که مرکز این دو دایره را به‌هم وصل می‌کند و استوانه از دَوَران مربع یا مستطیل به دور آن به وجود آمده است محور استوانه و ضلع روبه‌روی آن را موَلّد استوانه می‌نامند. دو قاعدۀ استوانه باهم مساوی و موازی هستند. در این استوانه محور بر سطح دو قاعده عمود است و ارتفاع استوانه نیز به‌شمار می‌آید. این استوانه را استوانۀ قائم می‌نامند.

اِحتِمال

اِحتِمال شاخه‌ای است از ریاضیات که به اندازه‌گیری امکان وقوع بعضی از رویدادها می‌پردازد. نتیجۀ بسیاری از رویدادها را پیش از وقوع می‌توان پیش‌بینی کرد. مثلاً وقتی سکه‌ای را به هوا می‌اندازیم یقین داریم که به زمین خواهد افتاد. اما نتیجۀ بعضی از رویدادها را پیش از وقوع به‌درستی نمی‌توان پیش‌بینی کرد. وقتی که سکه‌ای را به هوا می‌اندازیم، به‌درستی نمی‌دانیم که به پشت به زمین خواهد نشست یا به رو. احتمال به اندازه‌گیری امکان به پشت یا به رو نشستن سکه می‌پردازد. اگر میان چند عدد، مثلاً عددهای یک تا پنج، برای تعیین یکی از آنها قرعه‌کشی شود، تنها یک عدد برحسب تصادف به‌دست خواهد آمد، اما تا پیش از قرعه‌کشی نمی‌توان یقین داشت که آن عدد کدام خواهد بود. هرگاه از کیسه‌ای که در آن تیله‌های قرمز و سبز وجود دارد، چشم‌بسته، تیله‌ای را بیرون بیاوریم، رنگ آن برحسب تصادف قرمز یا سبز خواهد بود، اما تا پیش از بیرون آوردن تیله نمی‌توانیم یقین داشته باشیم که چه رنگی خواهد بود. احتمال به تجزیه و تحلیل نتیجۀ رویدادهایی از این قبیل می‌پردازد.

آمار

آمار مجموعۀ اطلاعاتی است که به‌صورت عدد دربارۀ موضوعی خاص بیان می‌شود. موضوع این اطلاعات ممکن است جمعیت یک شهر، استان یا کشور، عدۀ نوزادانی که در یک سال متولد شده‌اند، میزان بارندگی سالانه در یک منطقه، میزان تولید سالانۀ گندم در یک کشور، تعداد گلبولهای سفید خون در بدن انسان و مانند آنها باشد. این گونه اطلاعات (داده‌های) عددی را داده‌های آماری می‌نامند. مجموعۀ روشهایی را که برای جمع‌آوری، طبقه بندی، خلاصه کردن، توصیف، تجزیه و تحلیل و تفسیر داده‌های آماری به کار می‌رود آمار‌شناسی یا علم آمار می‌نامند.