آغاز

شورای كتاب كودك از نخستین همایش خود در سال ۱۳۴۲، تألیف و انتشار فرهنگنامه‌‎ای برای كودكان و نوجوانان ایرانی را به‌عنوان یكی از ضرورتهای اساسی جامعۀ ما مطرح كرده است. به‌همین‌سبب، با بهره‌گیری از تجربه‌های گرانبهای پیشگامان دائرة‌المعارف‌نویسی در ایران و با برخورداری از تجربه‌های گروهی دانش‌پژوهان و كارشناسان و با تكیه بر كار داوطبانه و نیز ‎دریافت هدیه‌ای مناسب كه سرمایۀ نخستین این گام بلند بود، در پاییز سال ۱۳۵۸ كار تهیه و تدوین فرهنگنامۀ كودكان و نوجوانان را آغاز كرد.

هدف

هدف شورا پدیدآوردن فرهنگنامه‌ای برای كودكان و نوجوانان ایرانی بود كه منبعی معتبر و موثق برای دستیابی به آگاهیهای درست و مستند با دیدگاهی علمی، مردمی و با الهام از تاریخ و فرهنگ ایران و منطقه باشد.

گام نخست

شورای كتاب كودك مطالعات اولیه برای آغاز این حركت را به خانم‌‎ها : توران میرهادی*، منصوره راعی*، مه ‎جبین مهاجر، الهه سیداحمدیان و آقای سیروس طاهباز* سپرد. فرهنگنامه در آغاز كار خویش با مشاورۀ متخصصان موضوعی و كارشناسان آموزش و پرورش مدخل‌گزینی را آغاز كرد. این افراد عبارت بودند از:

دكتر مهری آهی، جلال ‎الدین امام جمعه، نوش‌آفرین انصاری، دكتر حسن انوری، دكتر موسی ایرانشهر، دكتر حشمت الله بدیعی، دكتر محمدنقی براهنی، دکتر علی بلوكباشی، دكتر مهرداد بهار*، هوشنگ پوركریم*، محمدكریم پیرنیا، آذر جزایری، عارف جلالی، دكتر ابوالقاسم جمشیدی، دكتر عبدالله خدایاری، بهاءالدین خرمشاهی، دكتر محمدرضا راشد محصل، منصوره راعی*، دكتر محمد حسین روحانی، غزاله رئیسی، دكتر بهمن سقط چیان، دكتر علی سلطانی گردفرامرزی، الهه سیداحمدیان، رضا سیدحسینی، دكتر جعفر سیروس ضیاء، دكتر علی‎ اكبر سیف، هوشنگ شریف‎ زاده*، دكتر هادی شفائیه، دكتر سیاوش شهشهانی، دكتر علی اشرف صادقی، میترا صحی ‎زاده، سیروس طاهباز*، پوراندخت طاهرپور، ساسان عشقی، نسرین‌دخت عماد خراسانی، كامران فانی، دكتر محمدعلی فرجاد، مهندس فریدون فروتن، دكتر حبیب‎ الله قاسم‎ زاده، دكتر فرانك كسایی، عباس گرمان، پروین لیاقت روش، دكتر عباس ماهیار، دكتر نصرت‎الله مجتبایی*، دکتر نورالله مرادی، بتول مرتاضی، دكتر رضا منصوری، مه‎ جبین مهاجر، زهره میرحیدر، دكتر كیومرث ناصری، دكتر پوراندخت نوذری، محمد هدایی و دكترمرتضی هنری.

گام دوم

در سال ۱۳۶۰ اولین مقاله ‎های آزمایشی و كتاب راهنمای نویسنده و ویراستار به سرپرستی ایرج جهانشاهی و به كمك اولین ویراستاران فرهنگنامه نوشته شد. این گروه عبارت بودند از : توران میرهادی*، ایرج جهانشاهی*، ایران گرگین، هوشنگ شریف ‎زاده*، محمود محمودی*، اسماعیل سعادت و سیروس طاهباز*

ketab تاریخچۀ فرهنگنامه

نخستین سازمان اجرایی

سازمان اجرایی فرهنگنامه در سال ۱۳۶۲ شكل گرفت. توران میرهادی دبیر اجرایی و نوش آفرین انصاری، دکتر علی بلوكباشی، مهندس علی پازوكی*، ایرج جهانشاهی*، دکتر عباس حری، مهربانو عنقایی و دکتر محمد هدایی، اولین اعضای گروه اجرایی فرهنگنامۀ كودكان و نوجوانان بودند.

مشاوران

گروهی از ‌پژوهشگران و كارشناسان نیز در تهیه و پیگیری اجرای طرح فرهنگنامۀ مورد مشاوره قرار گرفتند، این گروه عبارت بودند از :
عبدالحسین آذرنگ، مهندس نادر افشار، كریم امامی، احمد بیرشك، مهندس علی پازوكی*، دكتر عباس حری، بهاءالدین خرمشاهی، دكترعبدالحسین زرین‎ كوب، دكترمحمدرضا شفیعی‎ كدكنی،‎ دكتر سید جعفر شهیدی، ثریا قزل ‎ایاغ، دكتر مهدی محقق، عباس یمینی ‎شریف و دكتر غلامحسین ‎یوسفی .

نخستین شواری اجرایی و دبیر اجرایی

در سال ۱۳۶۸ طبق مصوبه هیأت مدیرۀ شورای كتاب كودك، فرهنگنامه دارای سازمانی مستقل شد كه زیر نظر دبیر اجرایی ، شورای اجرایی و شورای ویراستاران كار تألیف فرهنگنامه را پیش برد. اعضای اولین شورای اجرایی فرهنگنامه توران میرهادی(دبیراجرایی)، نوش‎  آفرین‎ انصاری، مهربانو عنقایی، نوشین موسوی، دكتر عباس حری، دكتر علی بلوكباشی و مهندس­ علی پازوكی بودند.

شورای ویراستاران نیز ایرج جهانشاهی*، هوشنگ شریف ‎زاده*، محمود محمودی*، توران میرهادی*، علی پازوكی*، ایران گرگین و اسفندیار معتمدی بودند.

نخستین گروه مالی نیز آقایان یحیی مافی*، دکتر نصرت الله مجتبایی* و عباس یمینی شریف* بودند.

نخستین جلد فرهنگنامه

در سال ۱۳۷۱ نخستین جلد فرهنگنامه به‌دست فرزندان این سرزمین رسید و از آن زمان روند تدوین فرهنگنامه همچنان ادامه دارد. اكنون نویسندگان، ویراستاران، مشاوران و همكاران بسیاری در پدید آمدن این كتاب مرجع سهیم هستند. یاری‌دهندگان بسیاری از جمله افراد، گروهها، سازمانها و انجمن‎ها امكان ادامه فعالیت را فراهم می‎ سازند.